Szolc-Wolfowicz (Scholz, Schulz-Wolfowicz, Wolfowicz) Melchior młodszy (ok. 1575–1632/3), kupiec, ławnik, rajca lwowski.
Był wnukiem Wolfganga (zob.), synem Melchiora (zob.) i Doroty z Wilczków, bratankiem Jana (zob.), stryjecznym bratem Józefa (zob.) Szolc-Wolfowiczów; miał brata Mikołaja i siostrę Katarzynę, żonę Mikołaja Barcza.
Prawo miejskie S.-W. przyjął 11 XII 1600 za poręczeniem ojca i teścia, Jerzego Boima (Boyma). Od r. 1603 wchodził jako kupiec w skład Kolegium 40 Mężów (Trzeciego Ordynku). Handlował głównie suknem, które nabywał m.in. w Gdańsku, Krakowie, Przemyślu i Chęcinach, a sprzedawał (oprócz Lwowa) na jarmarkach w Łucku, Jarosławiu, Bełzie, Ostrogu, Skale, Śniatyniu, Satanowie i Kamieńcu; transakcje, przeprowadzone w l. 1600–4 w spółce ze szwagrem Pawłem Jerzym Boimem (Boymem, zob.), notował w książce sklepowej Regestr kupowania i przedawania sukna... (fragmenty wyd. I. Krypjakevyč). Sprzedawał również skóry oraz suszone i solone ryby, które dostarczał m.in. na dwór króla Zygmunta III. Jedna z transakcji, obejmująca 20 beczek solonych ryb, doprowadziła w r. 1622 do sporu z Janem Leszczyńskim (działającym w zastępstwie referendarza Piotra Ożgi), który oskarżył S.-W-a o sprzedanie do królewskiej kuchni ryb niedobrych i w złym gatunku: «lina wiele, ledwie która warstwa szczuki»; kupiec jednak tłumaczył, że Leszczyński «odbijał tę rybę, niźli ją potargował, kosztował jej», a inni kontrahenci byli zadowoleni z jakości zakupu. S.-W. prowadził duże gospodarstwo rybne; jedną ze swoich sadzawek na przedmieściu «obok furtki miejskiej» sprzedał Jerzemu Szolcowi za 60 złp. Razem z Kasprem Gulińskim został mianowany przez Radę Miejską w r. 1604 na urząd prowizora kapnicy (topni wosku), wyznaczonego do pobierania podatku od szmelcarzy przetapiających wosk, na budowę nowej kapnicy; niedokończony budynek kapnicy oddano jednak w r. 1616 na potrzeby cekhauzu, a szmelcarzy zwolniono z opłat na jego budowę.
S.-W. został urzędowym opiekunem stryjecznych siostrzeńców, dzieci zmarłego Wojciecha Domagalicza i swej stryjecznej siostry, Katarzyny; obrany w r. 1611 wszedł na jego miejsce do ławy miejskiej. Jako opiekun zaniedbał wniesienia do akt miejskich dostarczonego mu spisu schedy po Domagaliczu, a następnie odmawiał jego oddania; w związku z tym w r. 1612 wdowa powtórnie sporządziła spis przy pomocy swego brata Józefa, który przejął także prowadzenie jej spraw. S.-W. był zapewne «królem kurkowym»; w zbiorach lwowskiej Konfraterni Strzeleckiej przechowywano do r. 1802 srebrny medal, ufundowany przez niego w r. 1615 jako «pamiątka za zbicie ptaka». Razem z P. J. Boimem i bratem Mikołajem S.-W. ukończył w r. 1617 budowę kaplicy Boimów przy katedrze łacińskiej. T.r. został wybrany do Rady Miejskiej. Wspólnie z rajcą Janem Alembekiem przybył w styczniu 1618 na sejmik szlachty woj. ruskiego w Wiszni, prosząc o zamieszczenie w instrukcji poselskiej «petitum» w sprawie zwiększenia dochodów Lwowa, przeznaczonych na poprawę i konserwację dróg i ulic. W wyniku interwencji mieszkańców przedmieść, w których imieniu szlachcic Jakub Jarzęcki zażądał naprawy dróg ze środków miasta, sejmikujący odrzucili prośby mieszczan i gotowy już punkt usunęli z instrukcji. T.r. Rada Miejska ponownie powierzyła S.-W-owi zbieranie podatku od szmelcarzy. Prawdopodobnie w rezultacie ponawianych od r. 1622 żądań Kolegium 40 Mężów, by S.-W. złożył rachunki z podatku na budowę kapnicy, zobowiązał się on w r. 1625 do wykończenia budynku (mimo to w r. 1630, kiedy zakończono wybieranie «kolekty od wosków», budynek nie był jeszcze gotowy).
Zapewne przed r. 1621 S.-W. był lonerem (skarbnikiem). W r. 1623 został obrany burmistrzem Lwowa; wydał wówczas ordynację, regulującą porządek i obronę miasta. W związku z panującą zarazą przyjął w lipcu t.r., razem z pozostałymi rajcami-rezydentami, uchwałę o ufundowaniu w katedrze łacińskiej ołtarza św. Rocha. W r. 1624 zaangażował się w spór między Radą Miejską a arcybp. lwowskim Janem Andrzejem Próchnickim o szpital Świętego Ducha; ponieważ Rada odmówiła przedłożenia rachunków z administracji szpitala, arcybiskup 19 XI t.r. rzucił klątwę na sześciu rajców, w tym S.-W-a. Ogłaszający ekskomunikę jezuita został przez mieszczan ściągnięty z ambony, za co Próchnicki nałożył na miasto interdykt. Gdy w odpowiedzi mieszczanie zaczęli uczęszczać do cerkwi prawosławnej, interdykt po dwóch tygodniach został cofnięty. Proces przed sądem nuncjusza papieskiego I. B. Lancellottiego, wytoczony Próchnickiemu przez rajców, zakończył się w r. 1627 wyrokiem korzystnym dla miasta; rajcy zostali zwolnieni od obowiązku przedkładania biskupowi rachunków szpitala. W l.1629 i 1631 był S.-W. ponownie burmistrzem Lwowa.
Wg «Inwentarza prowentów miasta Lwowa» z r. 1608 trzymał S.-W. jedną z należących do miasta winnic na górze Stefana (Piaskowej). Od Rady Miejskiej uzyskał w r. 1621 arendę wsi Zamarstynów, Wolica i Porzecze na pięć lat, «na wydzierżenie» pożyczonej miastu kwoty 1 tys. złp.; niski czynsz (200 złp. rocznie) wyznaczono «wzgląd mając na prace wielkie i posługi życzliwe [...] w pomnażaniu prowentów miejskich czynione». Układ przedłużono na kolejne trzy lata, podwyższając czynsz do 300 złp.; w r. 1631 dzierżawę zamieniono na dożywotnią, wkrótce jednak ze względu na sprzeciw pospólstwa przywrócono kontrakt trzyletni. Korzystając z długoletniej dzierżawy, S.-W. skupił części zagród, należących do poddanych miejskich na Zamarstynowie i osadził na nich własnych zagrodników; wg rejestru podatku szosowego z r. 1631 trzymał ponadto 1 łan między Porzeczem a Wolicą. Od r. 1630 dzierżawił miejskie pasieki w Zubrzy. Pod koniec życia zajął się podobno uprawą roli. Był miłośnikiem sztuki, posiadał m.in. 37 obrazów «na płótnie», majoliki «wyobrażające osoby», gdańskie szpalery i kobierce. Herb S.-W-a zachował się na tarczy, trzymanej przez jednego z ośmiu kamiennych lwów, wykonanych w r. 1619 przez Bernarda Dickemboscha (Dykembosza) i umieszczonych na konsolach wieży ratusza (od r. 1845 obok kamiennej studni przy ul. Kopernika). Pod koniec r. 1632 lub w r. 1633 S.-W., «wracając ze wsi do domu, upadł z wózka przez kłucie w boku i zwiększył ilość mieszkańców nieba». Wg Bartłomieja Zimorowica «piękne czyny swych przodków własnymi cnoty świetniejszymi uczynił». Inaczej jednak oceniali S.-W-a członkowie Kolegium 40 Mężów, którzy już w l. dwudziestych występowali przeciw jego uprzywilejowanemu stanowisku w dostępie do arendy miejskich łanów (trzymanych w dodatku wbrew prawu, zakazującemu wydzierżawiania ich rajcom), a w lipcu 1634 oskarżyli go o bezprawne osadzenie na nich wioski oraz zażądali przeprowadzenia rewizji i odebrania jego potomkom nieprawnie trzymanych działek. Dopiero po śmierci S.-W-a, w r. 1633, zdołano uzyskać od jego spadkobierców przedstawienie rachunków z poboru podatku na budowę kapnicy.
S.-W. był dwukrotnie żonaty. W zawartym przed 11 XII 1600 małżeństwie z Marcellą, córką J. Boima, miał syna Jana i dwie córki, jedną wydaną za Marcina Bryknera, drugą za ławnika Macieja Jaślikowskiego. Na wesele jednej z tych córek w r. 1625 Rada Miejska przeznaczyła 100 złp. «na wino», a zapewne dla drugiej ofiarowała w r. 1628 «wina za 70 zł». Drugą żoną S.-W-a była Dorota Szymonowiczówna; z tego małżeństwa zapewne nie miał on dzieci.
PSB (Sykst Erazm); Urzędnicy miasta Lwowa w XIII–XVIII wieku, Tor. 2008 (s. 219 błędnie jako Mikołaj); – Chodynicki I., Historia stołecznego królestw Galicji i Lodomerii miasta Lwowa, Lw. 1829 s. 122; Dzieduszycki M., Kościół katedralny lwowski obrządku łacińskiego, Lw. 1872 s. 28; Gębarowicz M., Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce, Tor. 1962; Horn M., Walka klasowa i konflikty społeczne w miastach Rusi Czerwonej w latach 1600–1647 na tle stosunków gospodarczych, Wr. 1972 s. 85–6; Kokociński L., Z dziejów Mieszczańskiego Towarzystwa Strzeleckiego we Lwowie, Kr.–W. 2010 s. 24; Krypjakevyč I., Materialy do istoriï torhovli L’vova. I. Rachunkova knyžka Šol’ca i Boïma (1600–1604), „Zapysky Naukovoho Tovarystva im. Ševčenka” R. 14: 1905 t. 65 s. 1–24; Łoziński W., Leopolitana, „Kwart. Hist.” R. 4: 1896 s. 447; tenże, Patrycjat i mieszczaństwo lwowskie w XVI i XVII wieku, Lw. 1892; tenże, Złotnictwo lwowskie w dawnych wiekach 1384–1640, Lw. 1889 s. 24 (poza indeksem); Rąkowski G., Przewodnik krajoznawczo-historyczny po Ukrainie Zachodniej. Cz. IV Lwów, Pruszków 2008; Vinnyčenko O., L’viv očyma sejmykujučoï šljachty rus’koho voevodstva, w: L’viv, misto, suspil’stvo, kul’tura, L’viv 2007 VI 130, 135–6; Zubyk M., Gospodarka finansowa miasta Lwowa w latach 1624–1635, Lw. 1930 s. 27, 104–5, 133–5, 150, 299, 313, 325–6, 328, 416, 428, 457; – Album civium Leopoliensium, rejestry przyjęć do prawa miejskiego we Lwowie 1388–1783, P.–W. 2005 I–II; Social’na borot’ba v misti L’vovi v XVI–XVIII st., Red. J. P. Kis’, L’viv 1961; Zimorowic B., Historia miasta Lwowa, królestw Galicji i Lodomerii stolicy, Lw. 1835 s. 351–2; – B. Jag.: rkp. 5379 t. 1 k. 135v, t. 2 k. 242v, 248v; – Informacje Bohdany Petryshak ze Lw.
Agnieszka Biedrzycka